Przejdź do głównej części
słownik kopia

Słownik

WYBIERZ
Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors

Pośrednik wykonujący czynności agencyjne związane z zawieraniem lub realizacją umów ubezpieczenia, działający w imieniu lub na rzecz danego zakładu ubezpieczeń. Zawiadomienia i oświadczenia składane agentowi ubezpieczeniowemu uznaje się za złożone zakładowi ubezpieczeń. Za szkody wyrządzone przez agenta ubezpieczeniowego klientowi, ubezpieczającemu, ubezpieczonemu, uposażonemu lub osobie uprawnionej z umowy ubezpieczenia odpowiada zakład ubezpieczeń. Agent ubezpieczeniowy jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność na podstawie wpisu do rejestru agentów ubezpieczeniowych, prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego, i umowy agencyjnej zawartej z danym zakładem ubezpieczeń.

Wysokiej klasy specjalista w zakresie matematyki finansowej i statystyki ubezpieczeniowej. Osoba wykonująca w zakładzie ubezpieczeń czynności, które polegają przede wszystkim na właściwym ustalaniu składek na dane ubezpieczenia i na wyliczaniu rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, które mają wyrażać zobowiązania finansowe zakładu ubezpieczeń, wynikające z zawartych umów ubezpieczenia.
Do obowiązków aktuariusza należy sprawowanie jednej z tzw. kluczowych funkcji w zakładzie ubezpieczeń, która dotyczy nadzorowania funkcji aktuarialnej.
Egzaminy na aktuariusza przeprowadza Komisja Nadzoru Finansowego (KNF). KNF prowadzi też rejestr aktuariuszy.

Ogół form pozyskiwania klientów zakładów ubezpieczeń i sprzedaży produktów ubezpieczeniowych, związana przede wszystkim z aktywnością pośredników ubezpieczeniowych (agentów ubezpieczeniowych i brokerów ubezpieczeniowych); koszty akwizycji stanowią ważny element ogólnych kosztów działalności zakładów ubezpieczeń.

Powinność ustawowa dystrybutora ubezpieczeń, który – na podstawie informacji uzyskanych od ubezpieczającego – ma określić wymagania i potrzeby zainteresowanych ochroną ubezpieczeniową, w celu dokonania wyboru adekwatnego ubezpieczenia. APK powinna obejmować obiektywne informacje o produkcie ubezpieczeniowym oraz rekomendacje i uzasadnienia, które mają umożliwić klientowi podjęcie świadomej decyzji w tym zakresie.

APK

Zob. analiza potrzeb klienta.

Ubezpieczenie związane z ryzykiem poniesienia kosztów udzielonej pomocy, niezbędnej w nagłych sytuacjach i okolicznościach w jakich może znaleźć się ubezpieczony poza miejscem i w miejscu zamieszkania. Ubezpieczenia assistance najczęściej występują jako ubezpieczenia uzupełniające ubezpieczenia komunikacyjne, turystyczne, mieszkaniowe, zdrowotne. Bywają dodawane również do produktów bankowych.

Ubezpieczenie związane z ryzykiem uszkodzenia, zniszczenia, utraty lub kradzieży pojazdu mechanicznego (samochodu jako środka transportu lądowego). Powszechnie stosowany skrót: AC

System umożliwiający zgłoszenie szkody, objętej ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody, swojemu zakładowi ubezpieczeń. Celem BLS jest uproszczenie procesu likwidacji szkody, gdy jej wartość nie przekracza ustalonej kwoty. Z BLS wyłącza się szkody osobowe. Odszkodowanie, przyznane przez zakład ubezpieczeń sprawcy, wypłaca zakład ubezpieczeń poszkodowanego. Nadal można stosować tradycyjną formę zgłaszania szkody u ubezpieczyciela sprawcy.

BLS

Zob. bezpośrednia likwidacja szkód.

Zniżka składki udzielana za bezszkodowy przebieg ochrony ubezpieczeniowej; stanowi element systemu bonus-malus, w którym premiuje się zniżką składki bezszkodowy przebieg ochrony ubezpieczeniowej oraz stosuje zwyżkę składki w przypadku szkodowego przebiegu ochrony ubezpieczeniowej.

Pośrednik wykonujący czynności brokerskie związane z zawieraniem lub realizacją umów ubezpieczenia, działający w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej. Broker ubezpieczeniowy odpowiada za ewentualne szkody wyrządzone osobie poszukującej ochrony ubezpieczeniowej, ubezpieczającemu, ubezpieczonemu, uposażonemu lub osobie uprawnionej z umowy ubezpieczenia, w tym także szkody wyrządzone przez osoby fizyczne, poprzez które wykonuje czynności brokerskie. Broker ubezpieczeniowy podlega obowiązkowi ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawodowej. Brokerem ubezpieczeniowym jest osoba fizyczna albo prawna posiadająca zezwolenie na wykonywanie działalności brokerskiej i wpisana do rejestru brokerów ubezpieczeniowych, prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Ubezpieczenie związane z ryzykiem uszkodzenia, zniszczenia, utraty lub kradzieży jakiegoś rodzaju ładunku (transportowanych przedmiotów), niezależnie od rodzaju używanych środków transportu.

Ubezpieczenie związane z ryzykiem uszkodzenia, zniszczenia, utraty lub kradzieży jakiegoś rodzaju środka transportu.

Pozyskiwanie klientów zakładu ubezpieczeń, wykonywanie czynności przygotowawczych w celu zawarcia umowy ubezpieczenia, zawieranie umów ubezpieczenia w imieniu zakładu ubezpieczeń oraz uczestniczenie w administrowaniu i realizowaniu umów ubezpieczenia, w tym w sprawach o odszkodowanie.

Czynności w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej, polegające na zawieraniu lub doprowadzaniu do zawarcia umów ubezpieczenia, wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, w tym w sprawach o odszkodowanie.

Poszczególne czynności stanowiące działalność ubezpieczeniową, formalnie określone przez ustawę o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Do najważniejszych czynności ubezpieczeniowych należą: zawieranie umów ubezpieczenia lub zlecanie ich zawierania uprawnionym pośrednikom ubezpieczeniowym; zawieranie umów reasekuracji; ustalanie składek i prowizji należnych z tytułu umów; ocena ryzyka w ubezpieczeniach; wypłacanie odszkodowań i innych świadczeń należnych z tytułu umów; ustalanie wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań oraz innych świadczeń należnych uprawnionym z umów ubezpieczenia; lokowanie środków zakładu ubezpieczeń; ustalanie przyczyn i okoliczności zdarzeń losowych; zapobieganie powstawaniu albo zmniejszenie skutków zdarzeń losowych oraz finansowanie tych działań z funduszu prewencyjnego.

Zmiana formy prawnej działalności zakładu ubezpieczeń (ubezpieczyciela) z Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych (TUW) na spółkę akcyjną (SA). Zob. TUW.

Przywrócenie dotychczasowej wysokości sumy ubezpieczenia po wystąpieniu szkody albo dodatkowa umowa ubezpieczenia zawierana w celu zwiększenia zakresu już posiadanej ochrony ubezpieczeniowej.

Prywatne ubezpieczenie uzupełniające lub stanowiące odrębną ochronę wobec publicznego zabezpieczenia społecznego, jeżeli to zabezpieczenie nie zapewnia gospodarstwom domowym dostatecznego lub pożądanego bezpieczeństwa socjalnego. Doubezpieczenie najczęściej dotyczy publicznego zabezpieczenia zdrowotnego, publicznego zabezpieczenia emerytalnego, publicznego zabezpieczenia rentowego (na wypadek niezdolności do pracy albo śmierci żywiciela).

Ochrona ubezpieczeniowa obejmowana odpowiednimi zachętami finansowymi ze strony państwa. Preferencje finansowe mogą występować w postaci: zwolnień podatkowych, ulg podatkowych, refinansowania składek, dopłat do składek. Prywatne ubezpieczenia, stanowiące doubezpieczenie, mają uzupełniać lub zastępować ochronę oferowaną (gwarantowaną) przez system zabezpieczenia społecznego, gdy to zabezpieczenie nie zapewnia gospodarstwom domowym dostatecznego bezpieczeństwa socjalnego. Doubezpieczenie społeczne może dotyczyć różnych ryzyk społecznych (socjalnych). (TS.)

Umowa między dwoma podmiotami prawnymi – ubezpieczycielem i ubezpieczającym. Zakład ubezpieczeń udziela ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z ubezpieczającym.

Działalność wykonywana przez dystrybutora ubezpieczeń, polegająca na: (1) doradzaniu, proponowaniu lub innych czynnościach przygotowawczych, zmierzających do zawarcia umów ubezpieczeniowych, (2) zawieraniu umów w imieniu zakładu ubezpieczeń, w imieniu lub na rzecz klienta albo bezpośrednio przez zakład ubezpieczeń, (3) udzielaniu pomocy przez pośrednika ubezpieczeniowego w administrowaniu umowami ubezpieczeniowymi i w ich wykonywaniu, również w sprawach o odszkodowanie lub świadczenie. Dystrybucja ubezpieczeń polega również na udzielaniu informacji i opracowywaniu rankingów produktów ubezpieczeniowych, gdy klient jest w stanie na ich podstawie zawrzeć umowę ubezpieczenia za pośrednictwem stron internetowych lub innych mediów. Zob. ustawa o dystrybucji ubezpieczeń.

Podmiot uczestniczący w dystrybucji ubezpieczeń: zakład ubezpieczeń, agent ubezpieczeniowy, agent oferujący ubezpieczenia uzupełniające, broker ubezpieczeniowy. Zob. ustawa o dystrybucji ubezpieczeń.

W załączniku do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, formalny „Podział ryzyka według działów, grup i rodzajów ubezpieczeń”, obejmujący „Ubezpieczenia na życie”, składający się z 5 grup rodzajowych ubezpieczeń.
Uwaga: ten dział lepiej byłoby nazywać ubezpieczenia życiowe, gdyż pierwszą grupę w tym dziale nazywa się ubezpieczenia na życie (tak samo, jak cały dział). (TS.)

W załączniku do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, formalny „Podział ryzyka według działów, grup i rodzajów ubezpieczeń”, obejmujący „Pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe”, składający się z 18 grup rodzajowych ubezpieczeń.

Organizowanie i nadzorowanie czynności agencyjnych. Zob. agent ubezpieczeniowy i czynności agencyjne.

Organizowanie i nadzorowanie czynności brokerskich. Zob. broker ubezpieczeniowy i czynności brokerskie.

Wykonywanie czynności związanych z przyjmowaniem ryzyka cedowanego przez zakład ubezpieczeń lub dalsze cedowanie przyjętego ryzyka przez zakład reasekuracji. Zob. reasekuracja.

Wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych. Ogół czynności ubezpieczeniowych formalnie określonych przez ustawę o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Zob. czynności ubezpieczeniowe.

Rodzaj ubezpieczenia życiowego o celu ochronno-oszczędnościowym. Umowa jest zawierana na czas oznaczony, z określoną sumą na wypadek śmierci i świadczeniem w przypadku dożycia określonego wieku.

Określona kwotowo lub procentowo wielkość straty, ustalana w celu nierozpatrywania szkód o niskiej wartości ze względu na koszty likwidacji takiej straty. Wyższa strata od poziomu franszyzy integralnej jest pokrywana w całości.

Określany procentowo lub kwotowo udział finansowy w szkodzie obciążający poszkodowanego. Franszyza redukcyjna jest swoistym udziałem własnym, który można wykupić za dodatkową składkę.

Określony co do ryzyka i przedmiotu rodzaj ubezpieczeń, wyróżniony w ustawowym podziale działalności ubezpieczeniowej na działy i grupy. Zakład ubezpieczeń otrzymuje zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie danych grup ubezpieczeń.

Instytucja-norma zapewniająca realność ochrony ubezpieczeniowej w określonej sytuacji i ustalonym zakresie. Mają zastosowanie w przypadku niewypłacalności lub upadłości zakładu ubezpieczeń. Szczególną rolę gwarancja odgrywa w ubezpieczeniach obowiązkowych, gdy osoba wyrządzającą szkodę nie wywiązała się z obowiązku ubezpieczenia.

Ogół instytucji-norm i instytucji-organów, wyrażonych w regulacjach prawnych, mających wpływ na organizację i funkcjonowanie rynku ubezpieczeniowego (por. rynek ubezpieczeń i rynek ubezpieczeniowy).
(TS.)

Okres wyczekiwania poprzedzający realne korzystanie z ochrony ubezpieczeniowej zapewnianej przez zakład ubezpieczeń, liczony od daty zawarcia umowy ubezpieczenia lub rozpoczęcia opłacania składek.

Zestawienie ryzyk socjalnych, uznawanych za społeczne ze względu na skutki ich zaistnienia, uwzględnianych w systemie zabezpieczenia społecznego. Klasyczny katalog ryzyk społecznych obejmuje ryzyka: choroby, macierzyństwa, niezdolności do pracy, śmierci żywiciela, wypadków przy pracy, bezrobocia, starości, nagłych wydatków.

Postanowienie w umowie ubezpieczenia sprzeczne z dobrymi obyczajami lub rażąco naruszające interesy konsumenta (klienta zakładu ubezpieczeń).

W przypadku umów ubezpieczenia jest nim poszukujący ochrony ubezpieczeniowej, ubezpieczający lub ubezpieczony, a w przypadku umów gwarancji ubezpieczeniowej jest nim zleceniodawca gwarancji ubezpieczeniowej.

Wspólne zapewnianie ochrony ubezpieczeniowej przez dwa lub więcej zakłady ubezpieczeń. Koasekuracja stosowana jest w przypadku dużych ryzyk. Koasekuracja może przewidywać solidarną odpowiedzialność zakładów ubezpieczeń za całe ryzyko. Odpowiedzialność koasekuratorów może być ustalana też w procentach sumy ubezpieczenia, z największym udziałem wiodącego zakładu ubezpieczeń.

Pokrywanie strat wynikających z wypadków ubezpieczeniowych odszkodowaniem lub świadczeniem.

Przedsiębiorca z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Prowizja otrzymywana przez brokera ubezpieczeniowego od zakładu ubezpieczeń. Kurtaż jest płacony po zawarciu umowy ubezpieczenia, przy której pośredniczył broker, reprezentując wobec zakładu ubezpieczeń podmiot wyrażający chęć skorzystania z ochrony ubezpieczeniowej.
Kurtaż brokerski jest ustalany od składki płaconej przez ubezpieczającego zakładowi ubezpieczeń.
Pomiędzy brokerami ubezpieczeniowymi i zakładami ubezpieczeń najczęściej zawierane są pisemne porozumienia (tzw. porozumienia kurtażowe), określające stawki kurtażu.

Czynności dokumentujące odpowiedzialność za szkodę i ustalające wysokość odszkodowania lub świadczenia.

Kwota, do której ubezpieczyciel zapewnia pokrycie kosztów związanych z wystąpieniem konkretnego zdarzenia i powstałych w związku z nim strat. Limit finansowy odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń dotyczący strat związanych z określonym zdarzeniem.

Zwyżka składki stosowana w związku ze szkodowym przebiegiem ubezpieczenia; stanowi element systemu bonus-malus, w którym premiuje się zniżką składki (bonus) bezszkodowy przebieg ochrony ubezpieczeniowej oraz stosuje zwyżkę składki (malus) w przypadku szkodowego przebiegu ochrony ubezpieczeniowej.

Sposób określania wartości przedmiotu ubezpieczenia na podstawie przyjętych kosztów jego odtworzenia.

Sposób określania wartości przedmiotu ubezpieczenia na podstawie aktualnie zaksięgowanej kwoty.

Sposób określania wartości przedmiotu ubezpieczenia na podstawie ustalonej ceny rynkowej.

Szczególna metoda zarządzania ryzykiem (postępowania w warunkach ryzyka). Jeden ze sposobów zabezpieczenia przed skutkami zaistnienia ryzyka. Polega na zorganizowaniu i finansowaniu ubezpieczeniowej wspólnoty ryzyka. Zob. schemat ideowy metody ubezpieczenia (TS.).

Pośrednik wykonujący czynności agencyjne związane z zawieraniem lub realizacją umów ubezpieczenia, działający w imieniu lub na rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń w zakresie tego samego działu ubezpieczeń. Multiagent ubezpieczeniowy odpowiada za szkody wyrządzone klientowi, ubezpieczającemu, ubezpieczonemu, uposażonemu lub osobie uprawnionej z umowy ubezpieczenia. Multiagent ubezpieczeniowy podlega obowiązkowi ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawodowej.

W ubezpieczeniu majątkowym suma ubezpieczenia ustalona powyżej wartości przedmiotu ubezpieczenia. W razie szkody zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie do wartości przedmiotu ubezpieczenia. W takiej sytuacji od zakładu ubezpieczeń można oczekiwać zwrotu nadpłaconej składki.

Instytucja-norma stosowana w zakresie wykonywania działalności ubezpieczeniowej, odnosząca się do sprawowania nadzoru nad działalnością zakładów ubezpieczeń i pośredników ubezpieczeniowych. Procedury nadzorcze dotyczą wykonywania działalności ubezpieczeniowej w sposób i na warunkach przewidzianych prawem. Aktualnie instytucją-organem nadzorującym działalność ubezpieczeniową jest Komisja Nadzoru Finansowego.

W ubezpieczeniu majątkowym suma ubezpieczenia ustalona poniżej wartości przedmiotu ubezpieczenia. Odszkodowanie jest wtedy wypłacane proporcjonalnie do zakresu pokrycia ubezpieczeniowego (zasada proporcjonalności). W ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej można przyjąć, że niedoubezpieczenie oznacza sytuację, gdy suma gwarancyjna nie pozwala na pokrycie kosztów odszkodowania należnego z odpowiedzialności cywilnej.

Postanowienie w umowie ubezpieczenia sprzeczne z dobrymi obyczajami lub rażąco naruszające interesy konsumenta (klienta zakładu ubezpieczeń).

OC

Skrót dotyczący odpowiedzialności cywilnej: odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę i zobowiązania do jej naprawienia w rozumieniu prawa cywilnego.

Stosowany skrót, dodawany do ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego. Pełne określenie tego najpopularniejszego ubezpieczenia obowiązkowego, to: ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów.

Zabezpieczenie przed skutkami zaistnienia ryzyka, wynikające z zawartej umowy ubezpieczenia. Ochrona zapewniana jest przez zakład ubezpieczeń.

Forma stałej obecności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zakładu ubezpieczeń mającego siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej.

Rodzaj odpowiedzialności odszkodowawczej wobec osoby trzeciej jako następstwo czynu niedozwolonego. Odpowiedzialność deliktowa obejmowana jest ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej.

Odpowiedzialności cywilna z tytułu czynów niedozwolonych.

Rodzaj odpowiedzialności odszkodowawczej wynikającej z niewykonania lub nienależytego wykonania podjętego zobowiązania umownego. Odpowiedzialność kontraktowa obejmowana jest ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej.

Odpowiedzialności cywilna z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.

Możliwość odstąpienia od umowy ubezpieczenia zawartej na okres dłuższy niż 6 miesięcy – w terminie 7 dni od daty zawarcia umowy przez osobę prawną albo w terminie 30 dni od daty zawarcia umowy przez osobę fizyczną. Odstąpienie od umowy ubezpieczenia nie zwalnia ubezpieczającego z obowiązku zapłacenia składki za okres udzielanej ochrony ubezpieczeniowej.

Pokrycie (kompensacja) straty z tytułu umowy ubezpieczenia majątkowego. Co do zasady suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela nie może być wyższa od poniesionej szkody (o ile nie umówiono się inaczej). W zasadzie odszkodowanie wypłacane jest do wysokości sumy ubezpieczenia albo sumy gwarancyjnej (jeżeli nie ustalono inaczej), a także może być wypłacane do ustalonego limitu, określonego kwotowo.

Osoba fizyczna wykonująca czynności agencyjne (osoba wykonująca czynności agencyjne). Pracownik agenta ubezpieczeniowego (można się też spotkać z określeniem subagent). Osoby wykonujące czynności agencyjne występują w rejestrze agentów ubezpieczeniowych, prowadzonym przez Komisję Nadzoru Finansowego, pod nazwą „pracownicy”.

Wzorzec umowny, stanowiący integralną część umowy ubezpieczenia, opisujący warunki na jakich zawierana jest umowa ubezpieczenia. Ogólne warunki ubezpieczenia określają w szczególności: rodzaj ubezpieczenia i jego przedmiot; zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń; ograniczenia oraz wyłączenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń; sposób ustalania i opłacania składki ubezpieczeniowej; sposób ustalania odszkodowania lub świadczenia; możliwości dokonania zmiany umowy ubezpieczenia; przesłanki, sposoby i terminy wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy ubezpieczenia.

W ubezpieczeniu majątkowym suma ubezpieczenia ustalona na poziomie wartości przedmiotu ubezpieczenia. Rozróżnia się rynkową, rachunkową i odtworzeniową metody ustalania wartości przedmiotu ubezpieczenia. W ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej można przyjąć, że chodzi o sumę gwarancyjną nie niższą od spodziewanego pokrycia odpowiedzialności odszkodowawczej.

Dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia.

Wykonywanie przez pośrednika czynności związanych z zawieraniem lub realizacją umów ubezpieczenia. Pośrednictwo ubezpieczeniowe jest wykonywane za wynagrodzeniem przez agentów ubezpieczeniowych lub brokerów ubezpieczeniowych. Zob. agent ubezpieczeniowy i broker ubezpieczeniowy.

Osoba, która wyraziła wobec dystrybutora ubezpieczeń wolę podjęcia czynności służących zawarciu przez nią umowy ubezpieczenia. Zob. dystrybutor ubezpieczeń.

Działania w celu zmniejszenia szkodowości (częstości występowania ryzyka oraz wielkości wypłat świadczeń i odszkodowań) lub zmniejszenia skutków zaistnienia ryzyka, polegające na finansowaniu (współfinansowaniu) przedsięwzięć o charakterze prewencyjnym (np. finansowanie urządzeń przeciwpowodziowych) i o charakterze profilaktycznym (np. finansowanie promocji zdrowia).

Wywoływanie zachowań ostrożnościowych po stronie ubezpieczonych. Premiowanie bezszkodowego przebiegu ochrony ubezpieczeniowej, obniżeniem składki przy odnawianiu ubezpieczenia. Również stosowanie w ubezpieczeniu udziału własnego, który ma zmniejszać szkodowość.

Oferowany zakres usługi dotyczącej ochrony ubezpieczeniowej.

Postępowanie antycypacyjne (uprzedzające) polegające na ochronie ubezpieczeniowej. Przezorność wynikająca z korzystania z ochrony ubezpieczeniowej.

Odstąpienie (cedowanie) przez dany zakład ubezpieczeń (cedenta) zakładowi reasekuracji (reasekuratorowi, cesjonariuszowi) całości lub części ubezpieczanych ryzyk wraz z odpowiednią częścią składek, w zamian udziału reasekuratora w wypłacie spodziewanych świadczeń i odszkodowań.

Fundusze tworzone przez zakład ubezpieczeń w wysokości odpowiadającej ustalonej lub przewidywanej wielkości przyszłych wypłat odszkodowań lub świadczeń, wynikających z zawartych umów ubezpieczenia.

Rynek produktów ubezpieczeniowych. Stronę podażową rynku ubezpieczeń stanowi oferta produktowa (usług) zakładów ubezpieczeń. Stronę popytową rynku ubezpieczeń wyraża realne zapotrzebowanie na ochronę ubezpieczeniową danych podmiotów, zwłaszcza: gospodarstw domowych, przedsiębiorstw i innych jednostek organizacyjnych. Szczególną rolę na rynku ubezpieczeń odgrywa pośrednictwo ubezpieczeniowe. Zob. instytucjonalizacja rynku ubezpieczeń i rynek ubezpieczeniowy).
(TS.)

Rynek produktów ubezpieczeniowych z uwzględnieniem jego realnej organizacji i realnego funkcjonowania. Szersze ujęcie stosunków rynkowych dotyczących produktów ubezpieczeniowych, ich podaży i na nie popytu, uwzględniające instytucjonalizację rynku ubezpieczeń.   Zob. rynek ubezpieczeń i instytucjonalizacja rynku ubezpieczeń.
(TS.)

Przyszłe możliwe zagrożenie interesu majątkowego dla określonego podmiotu, negatywnym/nieakceptowanym wynikiem zdarzenia losowego, wyrażanym finansowo. Dotycząca zagrożenia interesu majątkowego niekorzystna zmiana dla danego podmiotu.
(TS.)

Przyszłe, możliwe zagrożenie określonego podmiotu, negatywnym/nieakceptowanym wynikiem zdarzenia losowego, którego skutki zaistnienia, wyrażane finansowo, są obejmowane ochroną ubezpieczeniową.
(TS.)

Przyszły możliwy stan rzeczy oceniany negatywnie lub nieakceptowany, dotyczący życia i zdrowia, zasobów i interesu majątkowego, oczekiwanych korzyści, rozpatrywany z punktu widzenia określonego podmiotu (jednostki, grupy, zbiorowości, społeczności czy podmiotu ekonomicznego – gospodarstwa domowego albo przedsiębiorstwa). Zmiana stanu rzeczy (właściwości podmiotu) spowodowana zdarzeniem ocenianym negatywnie lub nieakceptowanym nie tylko ze względu na skutki finansowe. Pojęciem poznawczo pierwotnym wobec pojęcia ryzyka jest zagrożenie wartości istotnej dla danego podmiotu.
(Józef Michalak, TS.)

Możliwe zagrożenie dla zakładu ubezpieczeń wynikające z niewłaściwie przeprowadzonego rachunku aktuarialnego. Chodzi o: ryzyko przyjęcia nieodpowiednich założeń co do szkodowości, przy ustalaniu składek ubezpieczeniowych; ryzyko nieodpowiednich rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, mających pokrywać przyszłe zobowiązania, wynikające z zawartych umów ubezpieczenia; również, ryzyko niekorzystnej zmiany wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych. Zob. aktuariusz.

Zagrożenie dla zdrowia jako wartości.
Przyszły możliwy stan zdrowotny oceniany negatywnie lub nieakceptowany przez dany podmiot.
Zmiana stanu zdrowia wywołana zdarzeniem chorobowym.
Wyróżniane ryzyko osobowe uwzględniane w prywatnych ubezpieczeniach zdrowotnych (Dział I grupa 5 i Dział II grupa 2 w ustawie o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej).
Zdarzenie zaliczane do katalogu ryzyk (zagrożeń/zdarzeń) społecznych.
Dwa aspekty ryzyka choroby: (1) strata wynagrodzenia spowodowana nieświadczeniem pracy z powodu choroby; (2) strata wynikająca z kosztów usługi medycznej (świadczenia zdrowotnego). Zob. ryzyko zdrowotne (chorobowe) i ryzyko socjalne/społeczne.
(TS.)

Wynikający z zagrożenia możliwym zdarzeniem losowym, przyszły stan rzeczy oceniany negatywnie lub nieakceptowany przez określony podmiot. Zaistnienie zdarzenia powoduje szkody/straty finansowe, ale niezaistnienie danego zdarzenia nie zmienia dotychczasowego stanu rzeczy. Ryzyko ubezpieczalne. Por. ryzyko spekulatywne. Zob. ryzyko – podejście negatywne.

Przyszłe możliwe zagrożenie życia i zdrowia dla określonego podmiotu, negatywnym/nieakceptowanym wynikiem zdarzenia losowego, wyrażanym finansowo. Dotycząca zagrożenia życia i zdrowia niekorzystna zmiana dla danego podmiotu.
(TS.)

Zagrożenie utratą płynności przez zakład ubezpieczeń.  Niezdolność zakładu ubezpieczeń do wykonywania swoich zobowiązań finansowych, gdy stają się one wymagalne. Zakład ubezpieczeń może posiadać wystarczające środki do wykonania zobowiązań w przyszłości, ale nie ma możliwość zrealizowania lokat i innych aktywów w celu uregulowania zobowiązań finansowych, gdy stają się one wymagalne.

 

Świadomość zagrożeń i konieczności zabezpieczenia przed ich skutkami, m.in. przez zastosowanie ochrony ubezpieczeniowej. Zob. ryzyko czyste.

Ryzyko podejmowane przez dany podmiot w celu uzyskania jakichś korzyści. Najczęściej ryzyko, związane z działalnością gospodarczą lub z decyzją inwestycyjną, podejmowane w celu uzyskania oczekiwanego dochodu lub oczekiwanej stopy zwrotu z zaangażowanego kapitału. Należy jednak zakładać, co stanowi o zagrożeniu ryzykiem, możliwość uzyskania dochodu niższego od oczekiwanego przez przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą lub stopy zwrotu niższej od oczekiwanej przez podmiot podejmujący decyzję inwestycyjną. Zob. ryzyko spekulatywne.

Zagrożenie dla zakładu ubezpieczeń niekorzystną zmianą sytuacji finansowej, wynikającej – bezpośrednio lub pośrednio – ze zmienności rynkowych cen aktywów, zobowiązań i instrumentów finansowych.

Najogólniej: możliwe zagrożenie dla korzyści oczekiwanych przez dany podmiot. Ryzyko „wkalkulowane” w prowadzoną działalność gospodarczą lub podejmowane decyzje inwestycyjne. Ryzyko zaistnieje jako stan rzeczy oceniany negatywnie lub nieakceptowany, gdy określona aktywność ekonomiczna nie da oczekiwanego dochodu lub oczekiwanej stopy zwrotu z zaangażowanego kapitału, z powodu niekorzystnej dla danego podmiotu ekonomicznego zmiany: kosztu, ceny, indeksu. Ryzyko z założenia nieobejmowane ochroną ubezpieczeniową (nieubezpieczalne), ponieważ jego niezaistnienie daje korzyści oczekiwane przez dany podmiot. Por. ryzyko czyste. Zob. ryzyko – podejście pozytywne.
(TS.)

Wynikający z zagrożenia określonym zdarzeniem losowym, negatywny/nieakceptowany stan rzeczy, rozpatrywany z punktu widzenia możliwych skutków socjalnych/społecznych dla danego podmiotu. Chodzi przede wszystkim o niekorzystną zmianę (stratę) w posiadanych lub spodziewanych zasobach (dochodach) rodzinnego gospodarstwa domowego (zob. gospodarstwo domowe).
Dane ryzyko socjalne uznawane jest za społeczne ze względu na zasięg i rangę dostrzeganych zagrożeń oraz możliwych negatywnych/nieakceptowanych skutków zdarzeń losowych. Należy przyjąć, że klasyczny katalog ryzyk społecznych obejmuje skutki (straty w dochodach) powodowane: chorobą, macierzyństwem, niezdolnością do pracy (inwalidztwem), wypadkiem przy pracy, śmiercią żywiciela, bezrobociem, starością, nagłymi wydatkami, a także uwzględnia stan niedostatku materialnego [zob. Zalecenia nr 67 i 69 Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) z 1944 r. oraz Konwencję nr 102 MOP z 1952 r.]. Propozycje poszerzenia katalogu ryzyk socjalnych/społecznych obejmują skutki (straty w dochodach) powodowane: niedołęstwem starczym, odpowiedzialnością cywilną w życiu prywatnym, niedostateczną ochroną prawną, nagłym brakiem majątkowym. Ryzyko socjalne/społeczne może być objęte zabezpieczeniem o charakterze ubezpieczeniowym – ubezpieczeniem prywatnym lub ubezpieczeniem publicznym. Zob. system ubezpieczeń społecznych.
(TS.)

Pozytywne zagrożenie dożyciem wieku dezaktywacji zawodowej. Dwie fazy ryzyka starości: (1) zakończenie aktywności zawodowej (na ogół po osiągnięciu wieku emerytalnego) bez dostatecznego zabezpieczenia finansowego; (2) długowieczność emerytalna (życie dłuższe niż przeciętne w danym wieku).
Zagrożenie/zdarzenie/ryzyko zaliczane do katalogu ryzyk (zagrożeń) społecznych. Zob. ryzyko socjalne/społeczne.
W opisie ryzyka starości jako ryzyka emerytalnego można stosować wskaźniki zastąpienia wynagrodzenia świadczeniem emerytalnym. Wskaźnik ogólny to procentowa relacja przeciętnej emerytury do przeciętnego wynagrodzenia. Wskaźnik indywidualny to procentowa relacja pierwszej emerytury do pierwszego wynagrodzenia.
(TS.)

Możliwy, pojawiający się w następstwie wystąpienia choroby, nieakceptowany przez dany podmiot stan właściwości tego podmiotu (negatywnie oceniany stan rzeczy dla danego podmiotu). Pojmowanie zdrowia jako wartości zagrożonej ze względu na występowanie zdarzeń chorobowych.
(Magdalena Osak)

Suma pieniężna należna ubezpieczycielowi za udzieloną przez niego ochronę ubezpieczeniową. Koszt ochrony ubezpieczeniowej. Składkę płaci ubezpieczający. Zob. składka ubezpieczeniowa brutto.

Sb = Sn + Kakw + Kadm + Z
gdzie:
Sb – składka brutto
Sn – składka netto
Kakw – koszty akwizycji
Kadm – koszty administracyjne
Z – „godziwy” zysk

Składka ustalana przez aktuariusza. Suma składek netto stanowi odzwierciedlenie oczekiwań ubezpieczyciela co do wysokości szkód i strat dotyczących danego ubezpieczenia. Suma składek netto powinna być równa oczekiwanej wartości odszkodowań lub świadczeń, które mogą wynikać z tytułu umów dotyczących danego ubezpieczenia.

Forma prawna działalności ubezpieczeniowej w jakiej mogą występować zakłady ubezpieczeń (ubezpieczyciele). Dominująca forma organizacyjna na polskim rynku ubezpieczeniowym. Por. Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych (TUW).

Wyrażona finansowo szkoda.

Związana z daną umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, górna granica odpowiedzialności (zobowiązania finansowego) zakładu ubezpieczeń. W ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej suma gwarancyjna określana jest na podstawie subiektywnych potrzeb i możliwości finansowych wyrażanych przez ubezpieczającego/ubezpieczonego albo wymogu ustawowego w zakresie obowiązkowych ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej zawodowej. Od ustalonej sumy gwarancyjnej zależy wysokość składki opłacanej za ochronę ubezpieczeniową.

Związana z daną umową ubezpieczenia, górna granica odpowiedzialności (zobowiązania finansowego) zakładu ubezpieczeń. W ubezpieczeniu majątkowym (poza ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej) suma ubezpieczenia ustalana jest w zasadzie na poziomie wartości przedmiotu ubezpieczenia (pełnego pokrycia ubezpieczeniowego). W ubezpieczeniu osobowym suma ubezpieczenia określana jest na podstawie subiektywnych potrzeb i możliwości finansowych wyrażanych przez ubezpieczającego/ubezpieczonego. Od sumy ubezpieczenia zależy wysokość składki opłacanej za ochronę ubezpieczeniową.

Kompensacja straty z tytułu umowy ubezpieczenia osobowego, dokonywana w formie kwoty pieniężnej, renty lub usługi. W przypadku ubezpieczeń osobowych istnieje możliwość kumulacji świadczeń na podstawie kilku umów ochrony ubezpieczeniowej dotyczących danego zdarzenia.

Zdawanie sobie sprawy z istnienia ryzyka oraz ze stopnia i zasięgu zagrożeń sytuacjami (stanami) ocenianymi negatywnie, wynikającymi z narażenia na ryzyko i z podejmowania ryzyka. Świadomość ryzyka może być rozpatrywana w skali jednostkowej i społecznej.

Ubezpieczenia emerytalne; ubezpieczenia rentowe; ubezpieczenia w razie choroby i macierzyństwa; ubezpieczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, które są finansowane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS), gromadzonego z obowiązkowych składek i z wpłat z budżetu państwa. Dysponentem FUS jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wypłacalność świadczeń z ubezpieczeń społecznych gwarantowana jest przez państwo.

Ustalanie sumy ubezpieczenia w wysokości prawdopodobnej, maksymalnej szkody. W takim systemie suma ubezpieczenia nie ulega wyczerpaniu (wypłacane odszkodowania z reguły jej nie pomniejszają).

Skutek zdarzenia losowego.

Całkowite zniszczenie lub utrata rzeczy.

Śmierć lub uszczerbek zdrowia.

Uszkodzenie, zniszczenie lub utrata rzeczy.

Zakład ubezpieczeń powstały według zasad wzajemności członkowskiej. Forma prawna działalności ubezpieczeniowej. Członkowie TUW są organizatorami ochrony ubezpieczeniowej i równocześnie korzystają z ochrony ubezpieczeniowej oferowanej przez ich TUW. Trzeba zwrócić uwagę na różnorodność organizacyjną podmiotów odwołujących się do idei wzajemności.

Czasowy zakres ochrony w ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej (OC). Po stronie ubezpieczonego, sprawcy szkody (wyrządzającego szkodę), decyduje o uznaniu konkretnego zdarzenia i jego skutków za wypadek ubezpieczeniowy (za zdarzenie objęte ochroną ubezpieczeniową). W konsekwencji, po stronie zakładu ubezpieczeń (ubezpieczyciela) decyduje o przejęciu odpowiedzialności i o powstaniu obowiązku wypłaty świadczenia poszkodowanemu.
Ustalony rodzaj triggera istotnie różnicuje umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC). Zob. Ubezpieczenie OC. Możliwe jest bowiem rozpatrywanie zdarzenia i uznanie zdarzenia losowego za wypadek ubezpieczeniowy, z punktu widzenia: czasu sprowokowania (zaistnienia przyczyny źródłowej) szkody, czasu ujawnienia szkody, czasu zgłoszenia roszczeń, a zatem uwzględnienie jednej z niżej wymienionych okoliczności, opisujących czasowy zakres ochrony:
Trigger act committed – uwzględnia czas sprowokowania szkody (przyczynę źródłową, przyczynę pierwotną szkody) w okresie ubezpieczania sprawcy szkody;
Trigger loss occurence – w okresie ubezpieczenia powstała szkoda;
Trigger loss manifestation – o wypadku ubezpieczeniowym decyduje moment ujawnienia się szkody, niezależnie od czasu jej sprowokowania (zaistnienia przyczyny źródłowej);
Trigger claims made – roszczenie poszkodowanego zostało zgłoszone w okresie ubezpieczania sprawcy szkody.

Szczególna klauzula ustalająca czasowy zakres ochrony w ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej (OC), decydujący o uznaniu konkretnego zdarzenia i jego skutków za wypadek ubezpieczeniowy (za zdarzenie objęte ochroną ubezpieczeniową). Trigger act committed uwzględnia czas sprowokowania szkody (wystąpienia przyczyny źródłowej, przyczyny pierwotnej szkody). Oznacza to, że odpowiedzialność za szkodę przejmuje ten ubezpieczyciel, który ubezpieczał sprawcę szkody w czasie tamtego działania (lub zaniechania), stanowiącego faktyczną przyczynę powstałej szkody, a więc ma zastosowanie ustawowe stwierdzenie o szkodach, będących następstwem zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Trigger act committed stosowany jest we wszystkich obowiązkowych ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej (OC).
Należy zwrócić uwagę na zasady przedawniania roszczeń, albowiem od tego zależy też przejęcie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń (ubezpieczyciela) za szkody spowodowane przez ubezpieczanego sprawcę.
Zob. inne triggery.

Osoba, będąca w inicjatywie skorzystania z ochrony ubezpieczeniowej, występująca jako strona umowy ubezpieczenia, zobowiązana do zapłaty składki ubezpieczeniowej.

Przedmiot działalności gospodarczej prowadzonej przez zakłady ubezpieczeń.

Ochrona ubezpieczeniowa mająca zastosowanie w sferze gospodarczej.

Umowy ubezpieczenia zawierane na okresy ochrony do jednego roku. Ubezpieczenia krótkoterminowe mogą być systematycznie odnawiane.

Ochrona ubezpieczeniowa obejmująca ryzyka majątkowe. W Dziale II działalności ubezpieczeniowej grupy 3–18 (według załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej).

Ogólny zapis ustawowy umożliwiający wprowadzanie ubezpieczeń obowiązkowych. Pełna treść: Ubezpieczenia wynikające z przepisów odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską, nakładających na określone podmioty obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia. Tym zakresem ubezpieczeń obowiązkowych, według zapisu ustawowego jest objęta odpowiedzialność cywilna podmiotów objętych ubezpieczeniem, za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności, wykonywaniu zawodu albo prowadzeniu działalności lub będące następstwem wad produktu, określona w ustawie wprowadzającej dany obowiązek lub umowie międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską. Zob. Ubezpieczenie obowiązkowe.

Ochrona ubezpieczeniowa obejmująca ryzyka osobowe. W Dziale I działalności ubezpieczeniowej grupy 1–5 oraz w Dziale II działalności ubezpieczeniowej grupy 1–2 (według załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej).

Ochrona ubezpieczeniowa mająca zastosowanie w sferze społecznej.

Jedna z metod zarządzania ryzykiem.

Urządzenie gospodarcze, zapewniające pokrycie przyszłych potrzeb majątkowych, wywołanych u poszczególnych jednostek przez odznaczające się pewną prawidłowością zdarzenia losowe, w drodze rozłożenia ciężaru tego pokrycia na wiele jednostek, którym te same zdarzenia losowe zagrażają (J. Łazowski, 1934).

Obowiązkowe ubezpieczenie budynków rolniczych. Pełny zapis ustawowy: Ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych. Zob. Ubezpieczenia obowiązkowe.

Ubezpieczenie związane z ryzykiem uszkodzenia, zniszczenia, utraty lub kradzieży jakiegoś rodzaju ładunku (transportowanych przedmiotów), niezależnie od rodzaju używanych środków transportu.

Ubezpieczenie związane z ryzykiem uszkodzenia, zniszczenia, utraty lub kradzieży jakiegoś rodzaju środka transportu.

Ubezpieczenie jako metoda zarządzania ryzykiem z dookreśleniem wyrażającym szczególne (ekonomiczne) aspekty ochrony ubezpieczeniowej i instytucjonalizacji działalności ubezpieczeniowej.

Ubezpieczenie zawierane na rzecz określonej grupy osób stanowiącej ubezpieczonych. Najczęściej zawieranie umowy ubezpieczenia w takiej formie dotyczy grup pracowniczych w zakresie ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków i ubezpieczenia na życie oraz grup turystycznych w zakresie ubezpieczenia kosztów leczenia poza granicami kraju.

Ubezpieczenie obejmujące w pakiecie kilka ryzyk ubezpieczeniowych. Przykład ubezpieczenia mieszkania obejmującego ryzyka: pożaru, kradzieży, odpowiedzialności cywilnej, koniecznej pomocy (assistance).

Ubezpieczenie zawarte na okres krótszy niż rok.

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej podmiotu lub ubezpieczenie mienia, jeżeli ustawa lub ratyfikowana przez Rzeczpospolitą Polską umowa międzynarodowa nakłada obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia. Ubezpieczeniami obowiązkowymi są: 1) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów („ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych”); 2) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego („ubezpieczenie OC rolników”); 3) ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych („ubezpieczenie budynków rolniczych”); 4) ubezpieczenia wynikające z przepisów odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską, nakładających na określone podmioty obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia.

Ubezpieczenie negatywnych konsekwencji majątkowych działania albo braku działania. Konsekwencje majątkowe mogą wynikać albo z odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym (z odpowiedzialności deliktowej), albo z odpowiedzialności z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (z odpowiedzialności kontraktowej). W ubezpieczeniu chodzi o finansowe pokrycie przez zakład ubezpieczeń negatywnych skutków zdarzeń spowodowanych przez podmiot ubezpieczony (objęty ochroną ubezpieczeniową). Konkretne ubezpieczenia OC ogólnej: ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej zawodowej, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej za produkt, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej kontraktowej, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w życiu prywatnym.

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego. Pełne, ustawowe określenie tego najpopularniejszego ubezpieczenia obowiązkowego, to: ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów. Zob. Ubezpieczenia obowiązkowe.

Określenie dotyczące jednego z ubezpieczeń obowiązkowych. Pełna, ustawowa nazwa, to: ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania
gospodarstwa rolnego. Zob. Ubezpieczenia obowiązkowe.

Każde rozwiązanie uważane za ubezpieczeniowe występujące w ramach systemu zabezpieczenia społecznego.

Ubezpieczenie jako metoda zarządzania ryzykiem z dookreśleniem wyrażającym szczególne (społeczne) aspekty ochrony ubezpieczeniowej i instytucjonalizacji działalności ubezpieczeniowej.

W ubezpieczeniu na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (dział I grupa 3 załącznika do ustawy ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej), wydzielony fundusz aktywów stanowiący rezerwę tworzoną ze składek ubezpieczeniowych, inwestowany w sposób określony w umowie ubezpieczenia. Część inwestycyjna ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym.

Osoba objęta ochroną ubezpieczeniową, na rzecz której zawarto umowę ubezpieczenia.

Zakład ubezpieczeń jako strona umowy ubezpieczenia, zapewniający ochronę ubezpieczeniową wynikającą z zawartej umowy ubezpieczenia.

Określone w umowie ubezpieczenia procentowe pokrycie ewentualnej straty przez ubezpieczonego. Powoduje proporcjonalne zmniejszenie wartości ewentualnego odszkodowania.

Według kodeksu cywilnego (Tytuł XXVII Umowa ubezpieczenia, art. 805) umowa nazwana, w której „ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę”.

Umowa dwustronna, kwalifikowana, adhezyjna, wzajemna, nazwana i odpłatna, wyrażająca treść prawnie określonego kontraktu dotyczącego charakteru zagrożenia zdarzeniem losowym oraz zakresu podmiotowego i przedmiotowego udzielanej ochrony ubezpieczeniowej.

Osoba uprawniona do świadczenia na wypadek śmierci ubezpieczonego. Zob. uprawniony z umowy ubezpieczenia.

Osoba uprawniona do uzyskania odszkodowania lub świadczenia z tytułu umowy ubezpieczenia. Najpowszechniej występuje uprawnienie poszkodowanego w zdarzeniu drogowym (kolizji, wypadku). Uprawnienie wynika wtedy z obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadanego przez sprawcę szkody. Z ubezpieczenia sprawcy szkody poszkodowany otrzymuje odszkodowanie.
Za uprawnionego z umowy ubezpieczenia uznaje się też osobę uposażoną, która otrzyma świadczenie w przypadku śmierci ubezpieczonego. Zob. uposażony.

„Ustawa matka”, określająca warunki wykonywania działalności w zakresie ubezpieczeń osobowych i ubezpieczeń majątkowych oraz działalności reasekuracyjnej.

Wartość przedmiotu ubezpieczenia ustalona metodą odtworzeniową.

Wartość przedmiotu ubezpieczenia ustalona metodą rachunkową.

Wartość przedmiotu ubezpieczenia ustalona metodą rynkową.

Wartość przedmiotu ubezpieczenia.

Wniosek o zawarcie umowy ubezpieczenia, składany przez ubezpieczającego w formie ustalonej przez zakład ubezpieczeń, określający warunki umowy ubezpieczenia oraz stanowiący integralną część umowy ubezpieczenia.

Elementarne pojęcie w organizacji i funkcjonowaniu ochrony ubezpieczeniowej; odwołując się do definicji ubezpieczenia: „… wiele jednostek, którym te same zdarzenia losowe zagrażają”. Organizacja ubezpieczeniowych wspólnot ryzyka jest podstawowym zadaniem zakładów ubezpieczeń.

Różnica między przychodami zakładu ubezpieczeń ze składek a wypłaconymi przez zakład ubezpieczeń odszkodowaniami i świadczeniami oraz poniesionymi przez zakład ubezpieczeń kosztami akwizycji i kosztami administracyjnymi.
(W wyniku technicznym szczególnie muszą być odnotowywane zmiany wynikające z wymaganych rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, które są tworzone w związku z przyszłymi zobowiązaniami zakładu ubezpieczeń, czyli przyszłą wypłatą odszkodowań i świadczeń).

Wynik techniczny plus wynik z działalności lokacyjnej zakładu ubezpieczeń. Wynik finansowy netto z działalności ubezpieczeniowej uwzględnia opodatkowanie.

Uznanie zdarzenia i jego skutków za zdarzenie losowe objęte ochroną ubezpieczeniową; powoduje odpowiedzialność i zobowiązanie zakładu ubezpieczeń (ubezpieczyciela) do wypłaty świadczenia/odszkodowania.

Przedsiębiorca zagraniczny w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wykonujący działalność ubezpieczeniową. Zagraniczny zakład ubezpieczeń z siedzibą w państwie niebędącym państwem członkowskim Unii Europejskiej może podejmować i wykonywać działalność ubezpieczeniową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na zasadzie wzajemności, wyłącznie przez główny oddział.

Pojęcie poznawczo pierwotne względem pojęcia ryzyka. Zagrożona jest określona wartość, istotna dla danego podmiotu.
(Józef Michalak)

Zakład ubezpieczeń posiadający zezwolenie na wykonywanie działalności reasekuracyjnej.

Przedsiębiorstwo posiadające zezwolenie na wykonywanie działalności w określonym zakresie ubezpieczeń osobowych lub ubezpieczeń majątkowych. Zakład ubezpieczeń nie może wykonywać jednocześnie działalności, objętej działem I (ubezpieczenia na życie) oraz działem II (pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe). Co do zasady zakład ubezpieczeń nie może wykonywać innej działalności poza działalnością ubezpieczeniową i bezpośrednio z nią związaną. Zakłady ubezpieczeń występują w formie spółki akcyjnej (lub małej spółki akcyjnej) albo towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych (lub małego towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych). Zakład ubezpieczeń wykonujący działalność w formie spółki akcyjnej ma obowiązek i wyłączne prawo używania w firmie wyrazów „zakład ubezpieczeń” albo „towarzystwo ubezpieczeń”.

Postępowanie w warunkach ryzyka. Podejmowanie decyzji dotyczących zorganizowania i zastosowania różnych sposobów zabezpieczenia przed skutkami zaistnienia ryzyka.

Dochodzenie swoich roszczeń odszkodowawczych od zakładu ubezpieczeń, z którym sprawca szkody zawarł umowę ubezpieczenia OC.

Zasada prawna wymagająca pełnego naprawienia szkody, całkowitego zrekompensowania poszkodowanemu straty wynikłej z wypadku ubezpieczeniowego (zdarzenia objętego umową ubezpieczenia). W szczególności, zasada indemnizacji ma zastosowanie przy pełnym zakresie pokrycia ubezpieczeniowego (suma ubezpieczenia równa wartości przedmiotu ubezpieczenia) albo wystarczającej wysokości sumy gwarancyjnej ustalonej w umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Por. zasada miarkowania.

Dotyczy zakresu zrekompensowania poszkodowanemu straty wynikłej z wypadku ubezpieczeniowego (zdarzenia objętego umową ubezpieczenia). Zasada miarkowania odszkodowania ma zastosowanie w przypadku ubezpieczenia z udziałem własnym. Zasada ma zastosowanie przy niepełnym zakresie pokrycia ubezpieczeniowego (suma ubezpieczenia mniejsza od wartości przedmiotu ubezpieczenia). Powodem zastosowania zasady miarkowania i odpowiedniego zmniejszenia odszkodowania może być przyczynienie się poszkodowanego (uprawnionego z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej) do powstania szkody, do zwiększenia jej rozmiarów lub działanie umyślne poszkodowanego. Miarkowanie odszkodowania z uwagi na przyczynienie się do straty nie ma zastosowania do poszkodowanego, który jest ubezpieczonym z tytułu umowy ubezpieczenia. Por. zasada indemnizacji.

Uzależnienie kwoty odszkodowania od zakresu pokrycia ubezpieczeniowego (relacji sumy ubezpieczenia do wartości przedmiotu ubezpieczenia). Odszkodowanie jest iloczynem straty i zakresu pokrycia ubezpieczeniowego.

Zasada odpowiedzialności cywilnej, odnosząca się do szkody powstałej w sposób niezawiniony lub do konsekwencji zdarzeń i sytuacji niemożliwych do przewidzenia czy też zapobieżenia.

Zasada odpowiedzialności cywilnej, przyjmująca, że sprawca szkody ponosi konsekwencje swojego działania lub zaniechania przez jej naprawienie.

Niezależne od woli ubezpieczającego lub ubezpieczonego zdarzenie przyszłe i niepewne, którego wystąpienie powoduje uszczerbek w dobrach osobistych lub w dobrach majątkowych albo zwiększenie potrzeb majątkowych po stronie ubezpieczonego lub innej osoby objętej ochroną ubezpieczeniową.

Instytucja-norma uprzedzająca podejmowanie działalności ubezpieczeniowej. Decyzja wyrażająca uzyskanie uprawnienia do wykonywania działalności ubezpieczeniowej w określonym zakresie. Decyzja, wydawana przez upoważnioną ustawowo instytucję-organ, podejmowana jest po rozpatrzeniu wniosku podmiotu ubiegającego się o prowadzenie działalności ubezpieczeniowej. Właściwa instytucja-organ nie może odmówić wydania zezwolenia, jeżeli podmiot ubiegający się spełnia wymagane przepisami prawa warunki finansowe, kadrowe i organizacyjne, stanowiące podstawę uzyskania zezwolenia. Aktualnie instytucją-organem zezwalającym wykonywanie działalności ubezpieczeniowej jest Komisja Nadzoru Finansowego.